Autisme en feestdagen

Wanneer je aan de feestdagen denkt, roept het voor ieder van ons heel verschillende taferelen en ervaringen op. Vaak is het een tijd waarin we verlangen naar warmte, liefde en gelukzaligheid.

Wat nu als het allemaal even een beetje anders verloopt dan dat je verwachtte?

ouder An

Toen m’n zoon nog veel jonger was, reageerde hij heel anders op de prikkels van de feestdagen dan nu. Zo sliep hij als baby net het diepst wanneer er geluiden (praten, muziek, machines..) te horen waren. Opgroeiend tot de 12-jarige die hij nu is, is dat compleet veranderd. Zijn gedrag werd drukker naarmate de feestdag(en) vorderde. Met als kers op de taart de ontploffingen die enkele jaren geleden vooral voorkwamen tijdens een drukke dag, maar die later verschoven naar het moment dat hij weer thuis in zijn veilige cocon was. Dat kwam omdat hij tijdens het feestmoment net heel erg zijn best deed om te zijn zoals de andere aanwezigen, m.a.w. zijn gedrag dus aan te passen aan het gedrag van de anderen. Dat vergt zo ontzettend veel energie dat zodra hij in zijn veilige omgeving was, alle negatieve energie kon loslaten in de hoop zo weer tot rust te komen.

Beeld je in dat je in een woonkamer zit met 30 à 35 mensen, leeftijden zeer uiteenlopend van baby tot hoogbejaard. Rondlopen naar een andere ruimte om eten op je bord te scheppen, te kijken wat er is en te hopen dat de lekkere dingen er nog blijven liggen tot jij aan de beurt bent, je af te vragen of je nog een tweede keer die lekkere dingen kunt gaan opscheppen of niet. Tegelijkertijd is iedereen druk met elkaar aan het praten. Veel mensen die je aandacht vragen, snel een foto of snel dit of dat nog. De meeste van die mensen zie je vaak enkel met de feestdagen. Je moet je keurig gedragen. Wat is nu juist keurig gedrag? Alle regels ook onthouden. Wat waren die nu ook alweer? Oh, hoor ik daar nu iemand mijn naam zeggen? Heb ik iets verkeerd gedaan? Of krijg ik misschien een cadeautje? Ik zie daar zoveel cadeautjes liggen. Wat zou daar allemaal in zitten? Wanneer mogen we ze open maken? Is er wel iets bij voor mij? En wat krijgen de anderen?

Je begrijpt waar dit naartoe gaat..

Al enkele jaren gaf ik aan dat die periodes voor ons te druk waren en dat we beter niet tijdens de feestdagen konden komen. Helaas was daar maar weinig begrip voor. Want ja, het hoort nu eenmaal om met heel de familie af te spreken, dat is al jaren zo de traditie. Het hoort niet om van die traditie af te wijken.

kerstmis

En dan was de Corona-periode daar.

Iedereen moest thuis blijven en dat was, voor ons althans, een grote opluchting. Die hele feestperiode is veel rustiger verlopen voor ons. Toch zijn er ook momenten geweest dat het duidelijk werd dat het even niet zo goed zou lukken.

De familie had afgesproken om met z’n allen op een bepaald moment online te komen, zodat we toch  een beetje het samen zijn met de familie konden nabootsen. En hoewel ik de kids er goed op voorbereid had wat er ging gebeuren en wanneer, ondervond mijn zoon spanningen net alsof we gewoon in het echt hadden afgesproken. Gelukkig had ik wel een soort noodplan voorzien en daar vertel ik jullie graag meer over:

  1. Eerst en vooral is het belangrijk om tijdens moeilijke momenten te aanvaarden dat de situatie is wat ze is. Laat het beeld los van wat voor jou een ideale situatie zou zijn. Alleen dan kan je voor je kind ook een veilige cocon maken waarin het zich aanvaard voelt.
  2. Bespreek de aankomende periode en zorg zo nodig voor visualisatie van de aankomende dag(en). Afhankelijk van wat je kind nodig heeft. Soms is het voldoende om de aankomende uren te visualiseren, soms is het nodig om zelfs met periodes van weken te werken. Hoe ver je in detail treedt, zal ook afhangen van wat jouw kind nodig heeft om de situatie te kunnen begrijpen.
  3. Bij mijn zoon is het ook belangrijk om te weten wat hij kan doen indien het toch even wat moeilijker gaat:
    • Moet hij om hulp vragen? Zo ja, op welke manier moet hij dat doen?
      • praten?
      • met briefjes?
      • met een handgebaar?
    • Kan hij zich ergens gaan afzonderen? Zo ja, waar kan dat?
      • hoe ziet die plaats er uit?
      • mag hij/zijn daar zelfstandig naartoe gaan?
      • is er iets voorzien om prikkelarm te maken vb koptelefoon?
      • wat is wel/niet toegestaan in afzondering?
    • Waar ben jij op het moment dat je kind zich afzondert?
      • ben je bij hem/haar?
      • of net niet? (sommige kinderen zijn net liever even helemaal alleen)
      • is je kind veilig wanneer het alleen is op de plek van afzondering?
    • Verdere detaillering is afhankelijk van wat jouw kind nodig heeft. Het is ook maar net welke prikkels je dient af te schermen
    • Maak de afspraken steeds vooraf, want op een moment van crisis staat het hoofdje niet echt meer voor open om dan nog nieuwe informatie te verwerken
  4. Laat duidelijk merken dat het oké is en dat er tijd is om weer tot rust te komen.

Een concreet voorbeeld van onze situatie:

  • Een pop-up tent (2 persoons qua grootte):
    • met daarin heel veel kussentjes, dekentjes en knuffels
    • de koptelefoon lag ook in de tent
    • we spraken ook vooraf af wat kon en niet kon
    • en ook of hij de tent dicht wou of niet.
    • Zoveel mogelijk details zouden helder moeten zijn zodat er niet te veel meer moet ‘onderhandelt’ worden tijdens een crisis moment

 

pakjes

Verder is het gewoon belangrijk om geduld te hebben. En mocht je het geluk hebben thuis een ondersteunende partner te hebben, laat je dan ook echt ondersteunen. Je hoeft het niet alleen te dragen. Voor jezelf zorgen is ook voor je kind zorgen.

Uiteraard heb je bij de feestdagen meestal ook pakjes. En dat kan ook voor de nodige spanningen zorgen bij je kind. Niet weten wat er gaat komen of de ingepakte pakjes zien liggen kunnen de nodige stress momentjes opleveren.

Afhankelijk van wat je kind nodig heeft, zou je dat ook “eenvoudig” kunnen oplossen. Afstemmen op wat je kind nodig heeft i.p.v. te handelen naar wat een specifieke (feest)dag verlangt, kan al ongemakjes wegnemen. Maak ook duidelijk wanneer je kind het cadeautje zal krijgen.

Hier zijn enkele mogelijkheden:

  • vertellen welk cadeau je kind zal krijgen
  • het cadeau laten zien is ook een mogelijkheid en daarna weer weg leggen (uit het zicht effectief)
  • het cadeau toch al geven, maar dan ook benoemen dat het voor die of die gelegenheid is en dat er dus op de dag zelf geen extra cadeau meer is omdat het nu al afgegeven is
  • doorzichtig inpakken (cellofaan) of helemaal geen cadeaupapier er rond doen
  • op de pakjes de naam van je kind zetten (zeker indien je voor meerdere kinderen cadeautjes koopt) zodat er geen stress is welk cadeau voor hem/haar is

Als je kind wat ouder is, heb je misschien de mogelijkheid om met hem/haar zelf af te spreken wat voor hem/haar het beste werkt. Zo leren ze ook zichzelf beter kennen en hiermee geef je ook aan dat ze zelf mee over oplossingen mogen nadenken. Dat geeft dan ook een boost in hun eigen persoontje.

Is je kind verbaal (nog) niet sterk genoeg om mee te denken, kan je natuurlijk ook dingen uitproberen. Hierdoor merk je vanzelf wat voor jouw kind werkt en wat niet.

Ga niet te veel methodes door elkaar gebruiken, want dat schept mogelijks nog meer verwarring. Ook is het dan moeilijker te achterhalen welke methode nu wel of niet werkt voor jouw kind.

Ik spreek hier uiteraard uit eigen ervaringen en ondervindingen. Elke situatie en elk gezin is anders. Wat voor ons werkt, werkt daarom niet voor jullie. Maar ik hoop wel dat ik met ons verhaal jullie wat heb kunnen inspireren of net wat moed heb kunnen geven.

Veel liefs,

An & kids

Nieuws

Lees ook een van onze andere berichten

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief

Lees meer
collega

Wij zoeken een collega!

Lees meer